Cả nước cần chung tay phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông

Cùng dự cuộc làm việc có Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, lãnh đạo các bộ ngành Trung ương, các địa phương có các tuyến cao tốc đi qua.

Trước đó, ngày 4/2, Thủ tướng đã kiểm tra các dự án cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45, cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu qua địa phận các tỉnh Ninh Bình - Thanh Hóa - Nghệ An.

Đoàn cũng đã thăm hỏi, động viên, tặng quà đội ngũ cán bộ, công nhân đang làm việc xuyên Tết tại các công trường.

Kết luận cuộc họp, ghi nhận, đánh giá cao các ý kiến phát biểu tâm huyết, sát thực tế, Thủ tướng cho biết ông rất trăn trở khi trong 20 năm qua, chúng ta mới chỉ triển khai được trên 1.000km cao tốc.

Cùng với đó, đầu tư công những năm qua luôn chậm trễ, phải xử lý tình huống, dẫn tới bị động, lúng túng và hiệu quả không cao.

Hơn nữa, khi chúng ta đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tổng số vốn đầu tư công cần hấp thụ trong năm 2022-2023 rất lớn, nếu không đổi mới tư duy, cách tiếp cận, cách làm, tổ chức thực hiện, giám sát, kiểm tra thì không thể hoàn thành nhiệm vụ.

Theo Thủ tướng, đây là những lý do cần thiết để tổ chức cuộc khảo sát "xuyên Tết, xuyên Việt" lần này của đoàn công tác.

Thủ tướng nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm được rút ra sau khi kiểm tra, làm việc.

Thứ nhất, phải giao nhiệm vụ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đầu tư các dự án cho phù hợp, ai làm tốt nhất thì giao, tinh thần là tăng cường phân cấp phân quyền đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra, phân bổ nguồn lực phù hợp và nâng cao năng lực cán bộ thực thi.

Thứ hai, các cơ quan có liên quan phải làm tốt, làm kỹ công tác chuẩn bị đầu tư.

Thứ ba, công tác giải phóng mặt bằng nhanh, gọn, đúng pháp luật, các dự án tái định cư phải bảo đảm cuộc sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Cùng với đó, cần xử lý vấn đề nguyên vật liệu cho các dự án đúng luật, hài hòa lợi ích của nhà nước, nhân dân và doanh nghiệp.

Việc thưởng phạt thi công hợp đồng phải rất nghiêm minh, công bằng.

Việc phối hợp giữa các cơ quan, địa phương, đơn vị phải chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa.

Một vấn đề khác được Thủ tướng lưu ý là tránh tình trạng có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực.

"Một nhà thầu thi công 3km, 4km mà làm trong 2 năm, 3 năm, tức là nhà thầu không đủ năng lực", Thủ tướng phân tích.

Về nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu các chủ thể tham gia các dự án, gồm các nhà đầu tư, cơ quan chủ quản đầu tư, các nhà thầu thi công, tư vấn, giám sát, các địa phương, các bộ ngành có liên quan, Chính phủ và các cơ quan quản lý các cấp, phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao và các hợp đồng đã ký kết, tăng cường trách nhiệm, tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc, của nhân dân.

Thủ tướng hoan nghênh các nhà đầu tư PPP đã tham gia vào các dự án trong bối cảnh kinh tế có nhiều khó khăn như vừa qua, đồng thời hoan nghênh việc qua đấu thầu, đã có những dự án giảm được gần 1.000 tỷ đồng so với dự toán ban đầu.

Thủ tướng đề nghị các cơ quan tiếp tục đánh giá kỹ lưỡng theo các quy định, nếu đúng là giảm được chi phí thì tính toán việc thưởng cho nhà thầu để khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng nghị định về vấn đề thưởng phạt thi công hợp đồng, trình ban hành trong thời gian sớm nhất.

Trong đó, liên quan đến đề xuất nhà đầu tư được xây dựng trạm dừng nghỉ khi xây dựng tuyến đường, Thủ tướng đồng tình về chủ trương, với quan điểm ưu tiên cho nhà đầu tư.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì họp kiểm điểm tiến độ dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017-2020 (Ảnh VGP)

Về bố trí giải ngân vốn, Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu xây dựng thông tư, những nội dung chưa sát thực tế cần phải điều chỉnh lại. Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, triển khai việc bán quyền khai thác tuyến đường đầu tư công theo tinh thần vừa làm vừa rút kinh nghiệm, làm từ ít đến nhiều, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.

Thủ tướng yêu cầu các bộ xem xét, giải quyết ngay các đề xuất của nhà đầu tư, nhà thầu liên quan tới chi phí dự án, vấn đề kỹ thuật, thiết kế, thiết bị,... theo các quy định của pháp luật.

Về lâu dài, Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa quy định hiện hành để huy động tối đa các nguồn vốn từ bên ngoài nhà nước.

Trên tinh thần hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân, hợp tác PPP phải huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn ngoài nhà nước, có thể qua thị trường chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, vốn tín dụng, hợp đồng hợp tác kinh doanh và các nguồn hợp pháp khác.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải rút kinh nghiệm để làm tốt hơn khi thực hiện giai đoạn tiếp theo của các dự án và các dự án khác trong tương lai.

"Tinh thần là cả nước chung tay phát triển hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông. Giao thông tới đâu thì không gian phát triển tới đó và giá trị đất đai tăng lên. Các địa phương chuẩn bị quy hoạch, sẵn sàng nhận nhiệm vụ để đầu tư các dự án, làm sớm thì địa phương phát triển nhanh, phát triển sớm", Thủ tướng phát biểu.