Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc

Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước,lòng yêu nước và tinh thần gắn bó với cội nguồn luôn là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tâm thức mỗi người dân Việt Nam. Đặc biệt, đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài - những người phải rời xa quê hương vì nhiều lý do khác nhau, tình yêu quê hương, sự gắn bó máu thịt với đất Mẹ càng thêm sâu nặng. Họ là một phần không thể tách rời của dân tộc Việt Nam, là nhịp cầu nối quan trọng giữa đất nước với bạn bè quốc tế.

Ngày nay, khi đất nước bước vào thời kỳ hội nhập sâu rộng, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (khoảng trên 6 triệu người, sinh sống tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ) không chỉ hướng về Tổ quốc băng tình cảm thiêng liêng, mà còn bằng những hành động thiết thực: giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ chủ quyền quốc gia, đồng thời trở thành lực lượng lan tỏa hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Lịch sử hình thành cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Những làn sóng di cư trong lịch sử

Người Việt xa xứ không phải là hiện tượng mới. Từ đầu thế kỷ XX, nhiều người Việt Nam đã sang Pháp, Nga, các nước Đông Âu, hay các nước Đông Nam Á để học tập, làm việc và tham gia phong trào cách mạng. Chính từ cộng đồng Việt kiều tại Pháp mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thành lập Hội những người Việt Nam yêu nước, góp phần lan tỏa ngọn lửa độc lập, tự do.

Sau năm 1975, làn sóng di cư ra nước ngoài tăng nhanh với nhiều nguyên nhân, trong đó có cả yếu tố lịch sử và kinh tế. Dần dần, cộng đồng người Việt Nam đã hình thành ở nhiều quốc gia, đặc biệt đông đảo tại Mỹ, Canada, Pháp, Đức, Nga, Úc, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Quá trình hội nhập nơi đất khách

Dù gặp không ít khó khăn, người Việt ở nước ngoài đã nhanh chóng thích ứng, hội nhập với đời sống sở tại. Nhiều người đã thành công, trở thành trí thức, doanh nhân, chính khách, nghệ sĩ nổi tiếng, tạo dựng vị thế cho cộng đồng người Việt trên trường quốc tế.

Tuy vậy, dù sống ở đâu, mỗi người con đất Việt đều mang trong mình niềm tự hào dân tộc và ý thức hướng về quê hương. Đó là đặc điểm xuyên suốt, là bản chất thiêng liêng của cộng đồng Việt kiều.

Người Việt xa xứ giữ gìn bản sắc, hướng về cội nguồn

Trong mỗi gia đình người Việt ở nước ngoài, tiếng Việt, những phong tục cổ truyền như Tết Nguyên Đán, giỗ Tổ Hùng Vương, Trung thu, lễ Vu Lan... vẫn được duy trì và truyền lại cho thế hệ trẻ. Ở nhiều nơi, cộng đồng đã thành lập các trường dạy tiếng Việt, các câu lạc bộ văn hóa, các hội đồng hương nhằm nuôi dưỡng bản sắc dân tộc.

Chẳng hạn, tại Mỹ và Canada, nhiêu trung tâm văn hóa Việt đã được xây dựng, thường xuyên tổ chức các lớp dạy tiếng Việt, dạy múa, dạy nhạc dân tộc. Ở châu Âu, những lễ hội Áo dài, các buổi triển lãm tranh, chiếu phim về Việt Nam thu hút đông đảo kiều bào và bạn bè quốc tế.

Giữ gìn truyền thống yêu nước

Người Việt xa xứ luôn hướng về quê hương bằng tình cảm sâu nặng. Mỗi khi đất nước gặp thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh, cộng đồng kiều bào đều có những hoạt động ủng hộ kịp thời.

Ví dụ, trong đại dịch Covid-19, người Việt ở khắp nơi trên thế giới đã tổ chức quyên góp hàng triệu khẩu trang, máy thở, thiết bị y tế gửi về nước. Trước đó, khi miền Trung bị bão lũ tàn phá, kiều bào tại châu Âu, Mỹ, Úc đã phát động phong trào cứu trợ, hướng về đồng bào ruột thịt.

Đóng góp thiết thực của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Đóng góp kinh tế

Lượng kiều hối gửi về Việt Nam hằng năm đạt trên 18-20 tỷ USD (theo Ngân hàng Thế giới), góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, ổn định cán cân thanh toán quốc gia. Đây là nguồn vốn quý giá, không chỉ hỗ trợ gia đình, người thân, mà còn được đầu tư vào sản xuất kinh doanh, bất động sản, dịch vụ, góp phần tạo việc làm trong nước.

Ngoài ra, nhiều doanh nhân kiều bào đã mạnh dạn đầu tư trực tiếp vào Việt Nam trong các lĩnh vực công nghệ cao, nông nghiệp sạch, dịch vụ du lịch, bất động sản, tài chính... Họ mang về nguồn vốn, công nghệ, kinh nghiệm quản trị, mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm Việt Nam.

Đóng góp tri thức và khoa học công nghệ

Hàng vạn trí thức gốc Việt đang giảng dạy, nghiên cứu tại các trường đại học, viện nghiên cứu lớn trên thế giới. Họ không chỉ cống hiến cho nước sở tại, mà còn duy trì mối liên kết với quê hương thông qua hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực.

Điển hình, nhiều giáo sư gốc Việt tại Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Úc... đã trở về tham gia giảng dạy tại các trường đại học lớn ở Việt Nam, tham gia các dự án quốc gia về công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, y tế hiện đại. Đây chính là nguồn lực "chất xám" vô cùng quan trọng cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Đóng góp chính trị, ngoại giao

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài chính là "cầu nối" hữu nghị giữa Việt Nam với các quốc gia sở tại. Nhiều người đã tham gia các tổ chức xã hội, chính trị, trở thành nghị sĩ, thị trưởng, nhà ngoại giao… qua đó góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đồng thời nhiều hội đoàn kiều bào cũng tích cực tham gia đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo, lên tiếng phản đối những hành động xâm phạm chủ quyền Việt Nam.

Các hội nghị kiều bào toàn thế giới đã khẳng định sự đồng lòng, gắn kết của người Việt xa xứ với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Chính sách của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. 

Nhận thức sâu sắc vai trò của kiều bào, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách quan trọng nhằm khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt ở nước ngoài gắn bó với quê hương.

Nghị quyết 36-NQ/TW (2004) của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài xác định kiều bào là "bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam".

Luật Quốc tịch, Luật Đất đai, các chính sách về đầu tư, kiều hối, miễn giảm thủ tục hành chính... đã tạo điều kiện để người Việt xa xứ thuận lợi hơn trong việc về nước, đầu tư, kinh doanh.

Thách thức và giải pháp

Thách thức

Một bộ phận nhỏ người Việt ở nước ngoài còn mặc cảm, có cái nhìn thiếu khách quan về đất nước.

Thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên tại nước ngoài dễ bị phai nhạt bản sắc, không giỏi tiếng Việt, ít gắn bó với quê hương.

Cạnh tranh hội nhập quốc tế đặt ra yêu cầu cao về năng lực, trí tuệ và sự đoàn kết.

Giải pháp

Đẩy mạnh dạy tiếng Việt và quảng bá văn hóa Việt Nam trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài.

Tăng cường thông tin đối ngoại, giúp kiều bào hiểu rõ hơn về thành tựu và đường lối phát triển của đất nước.

Khuyến khích trí thức, doanh nhân kiều bào tham gia nhiều hơn vào các dự án quốc gia, chuyển giao công nghệ, đối mới sáng tạo.

Tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật để tạo môi trường thuận lợi cho kiều bào đầu tư, cống hiến cho Tổ quốc

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một bộ phận máu thịt, gắn bó mật thiết với dân tộc. Dù ở đâu, dù làm gì, họ vẫn luôn hướng về Tổ quốc bằng tình cảm thiêng liêng và những đóng góp cụ thể.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, cộng đồng người Việt xa xứ không chỉ góp phần làm giàu cho quê hương, mà còn trở thành "sứ giả văn hóa", “đại sứ nhân dân", giúp lan tỏa hình ảnh Việt Nam yêu chuộng hòa bình, thân thiện và giàu tiềm năng đến bạn bè quốc tế.

Xây dựng và phát triển mối liên kết bền chặt giữa kiều bào và Tổ quốc chính là nhiệm vụ vừa mang tính chiến lược, vừa mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đó cũng là con đường để khẳng định sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, biến tình yêu quê hương thành động lực phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh.

Tiến sĩ Nguyễn Thắng Cảnh