Tiền lương đóng bảo hiểm xã hội có thay đổi?

Đề xuất trên được nêu tại Tờ trình Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) vừa được Chính phủ trình Quốc hội. Theo Bộ Lao động–Thương binh và Xã hội, (LĐTBXH) tiền lương bình quân làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc năm 2022 của người lao động là 5,73 triệu đồng/tháng, chiếm khoảng 75% thu nhập bình quân của người lao động làm công, hưởng lương. Trong khi đó, Luật BHXH 2014 mới chỉ quy định về tiền lương/thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cao nhất nhưng chưa có quy định về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất.

Mặc dù hiện nay quy định về căn cứ đóng BHXH bắt buộc tương đối đầy đủ tại các văn bản quy định chi tiết Luật, tuy nhiên, do Luật BHXH 2014 quy định chung, chưa đủ rõ nên còn gặp khó khăn trong quá trình xây dựng các văn bản quy định chi tiết và quá trình triển khai trong thực tiễn. Vì vậy, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng một nửa mức lương tối thiểu tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố, cao nhất bằng 8 lần mức lương tối thiểu tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố.

Hiện mức lương tối thiểu tháng của người lao động làm việc trong doanh nghiệp ở vùng 1 là 4,68 triệu đồng; vùng 2 là 4,16 triệu, vùng 3 là 3,64 triệu và vùng 4 là 3,25 triệu. Mức này đã tăng 6% so với trước ngày 1/7/2022 và áp dụng đến nay.

Ban soạn thảo cho rằng, việc bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất và cao nhất cũng là cơ sở quy định căn cứ đóng BHXH đối với những đối tượng không hưởng tiền lương, như chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương... Đồng thời, là căn cứ để xác định trách nhiệm tham gia đối với đối tượng người lao động làm việc không trọn thời gian.

Về tiền lương tính đóng BHXH bắt buộc đối với khu vực ngoài nhà nước, cơ bản kế thừa quy định hiện hành, song quy định cụ thể hơn theo hướng tiền lương tính đóng BHXH là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Trên cơ sở đó, Chính phủ quy định chi tiết nhằm xác định cụ thể các khoản phải đóng, không phải đóng BHXH bắt buộc; việc xác định tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH đối với trường hợp thỏa thuận trả lương theo giờ, ngày, tuần và theo sản phẩm, khoán. Theo tờ trình, tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc năm 2022 của người lao động là 5,73 triệu đồng/tháng, chiếm khoảng 75% thu nhập bình quân của người lao động làm công, hưởng lương.

Luật BHXH hiện hành chỉ có quy định về tiền lương/thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cao nhất, bằng 20 lần mức lương cơ sở. Tuy nhiên, chưa có quy định về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất.

Thực tế tại các hội thảo lấy ý kiến cho Dự thảo Luật BHXH sửa đổi mới đây ý kiến nhiều chuyên gia, người lao động cũng cho rằng, mặc dù hằng năm, cơ quan BHXH có tính toán đến mức trượt giá nhưng lương hưu vẫn không đáp ứng được nhu cầu tối thiểu. Chính vì vậy, việc tăng tiền lương đóng BHXH cần thiết để đảm bảo khi về già người lao động có thể sống được bằng lương hưu.