Bitcoin tràn ngập Thổ Nhĩ Kỳ khi đồng người dân mất niềm tin vào đồng nội tệ

Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng kiến màn tung đồng xu kỳ lạ trong trận derby Istanbul giữa Besiktas và Fenerbahce gần đây.

Để quyết định đội nào phát bóng, trọng tài Arda Kardesler dường như đã tung một đồng xu có biểu tượng của tiền điện tử Bitcoin khiến hàng triệu người theo dõi ngạc nhiên. Liên đoàn bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ (TFF) đã mở cuộc điều tra.

Vụ việc này chỉ là một ví dụ cho thấy sự "điên cuồng" ngày càng gia tăng xung quanh cơ hội đầu tư mới. Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về sử dụng tiền điện tử.

Các kênh truyền hình và biển hiệu của Thổ Nhĩ Kỳ tràn ngập các quảng cáo về các sàn giao dịch tiền điện tử, mời gọi người dân Thổ Nhĩ Kỳ mở tài khoản và giao dịch, với lời hứa hẹn khách hàng sẽ giàu lên nhanh chóng.

Ngay tại con phố Istiklal dành cho người đi bộ sầm uất nhất của thủ đô Istanbul, những người qua đường thỉnh thoảng dừng lại để liếc nhìn màn hình hiển thị giá các loại tiền điện tử qua cửa sổ của NakitCoins.

Sàn giao dịch NakitCoins cho phép mua hoặc bán Bitcoin và các loại tiền điện tử khác. Ví dụ trên một lần nữa cho thấy đồng Lira suy yếu đang thúc đẩy tiền số trở nên phổ biến hơn ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong môi trường mà đồng tiền quốc gia mất giá gần như mỗi ngày, một số người dân Thổ Nhĩ Kỳ đã chuyển sang tài sản số để tìm cách bảo vệ các khoản tiết kiệm của mình khỏi bị mất giá.

Đồng Lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã mất một nửa giá trị trong 12 tháng qua, trong khi lạm phát hàng năm đạt mức cao nhất trong 20 năm trở lại đây, ở mức gần 70% trong tháng 4.

Vedat Guven, một cố vấn và là đồng tác giả cuốn sách "Blockchain, Tiền điện tử, Bitcoin - Satoshi đang thay đổi thế giới" cho biết: "Khối lượng giao dịch trên thị trường tiền điện tử ở Thổ Nhĩ Kỳ cao, nhu cầu cao. Bởi vì chúng tôi đang tìm cách bảo vệ tiền của mình khỏi lạm phát và lãi suất tăng".

Những thế hệ người dân Thổ Nhĩ Kỳ trước đây đã cố gắng tránh lạm phát bằng cách đầu tư vào các tài sản ổn định hơn như vàng và bất động sản. Nhưng thế hệ hiện tại đã có một sự thay đổi lớn.

Cem Yilmaz, người thành lập NakitCoins vào năm 2018 và hiện đã mở 3 chi nhánh tại quốc gia này, cho biết sự khao khát đối với tiền điện tử ngày một tăng là biểu hiện mới nhất của việc người dân Thổ Nhĩ Kỳ muốn tìm kiếm các khoản đầu tư đáng tin cậy.

Mặc dù cố gắng đưa ra quyết định mới mỗi ngày để ngăn đà trượt giá của đồng Lira, các nhà chức trách vẫn chưa thể đảo ngược được xu hướng này.

Burcak Unsal, luật sư tại Văn phòng Luật Unsal có trụ sở tại Istanbul, chuyên về giao dịch tiền điện tử và blockchain, cho biết rằng không thể thiết lập niềm tin vào đồng Lira của Thổ Nhĩ Kỳ, mặc dù nỗ lực rất nhiều.

Vị luật sư cho biết thêm rằng các khoản đầu tư bất động sản, ngoại tệ và những thứ tương tự rất đắt, thiếu tin cậy, phải trả thuế và hoa hồng. Ngược lại, sinh viên và người về hưu cũng có thể đầu tư vào tiền điện tử với số tiền rất khiêm tốn. Ngay cả khi họ không có thẻ tín dụng, họ vẫn có thể đầu tư vào tiền điện tử.

Tuy nhiên, lo ngại về thị trường tiền điện tử xuất hiện sau khi người sáng lập nền tảng tiền điện tử Thodex đóng cửa trang web của mình và được báo cáo là đã bỏ trốn khỏi đất nước, ôm theo tài sản của các nhà đầu tư lên tới 2 tỷ USD (1,9 tỷ euro) vào năm ngoái.

Hai ngày sau khi Thodex đóng cửa, một sàn giao dịch tiền điện tử khác là Vebitcoin đã thông báo tạm dừng hoạt động do căng thẳng tài chính. Những tháng gần đây, các cơ quan giám sát tài chính ở Thổ Nhĩ Kỳ mới bắt đầu thắt chặt hơn với lĩnh vực tiền điện tử.

Đối với nhiều người, sự can thiệp của chính phủ đến quá muộn, khiến nhiều người mất khả năng tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn cho khoản tiết kiệm của họ.

Luật mới đã quá hạn sau khi Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ (CBRT) quyết định cấm sử dụng tiền điện tử trong thanh toán hàng hóa và dịch vụ vào năm ngoái. Câu hỏi về cách đánh thuế các giao dịch tiền điện tử vẫn chưa được giải quyết.

Ông Unsal nói: "Cho đến nay, luật pháp không đủ để giải quyết vấn đề này ở Thổ Nhĩ Kỳ, đây là một bài toán khó". Ông cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã quá muộn trong việc tạo ra một lĩnh vực lành mạnh và đáng tin cậy, dựa trên luật pháp chính xác và toàn diện.

Lệnh cấm đột ngột của CBRT đối với việc sử dụng tiền điện tử để thanh toán đã đặt ra câu hỏi về những gì chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ tạo ra đối với tiền điện tử.

Chuyên gia tiền điện tử Guven cho biết: "Nếu bạn cấm thanh toán bằng tiền điện tử, bạn sẽ cấm các dự án blockchain và điều đó sẽ rất sai lầm. Chúng ta tự cản trở chính mình".

Trở lại năm 2017, các quan chức cảnh báo công chúng rằng tiền điện tử là một lĩnh vực đầu tư sẽ sụp đổ. Ban Tôn giáo Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Bitcoin và các loại tiền điện tử khác không được phép với người theo đạo Hồi, vì chúng thiếu giá trị nội tại như vàng, quá kín đáo và dễ bị lạm dụng bởi các mạng lưới tội phạm.

Nhưng những thông tin tiêu cực công khai cũng không ngăn được người dân tham gia vào lĩnh vực tiền số.

Theo dữ liệu của Chainalysis và Kaiko được hãng tin Reuters trích dẫn, các giao dịch hàng ngày bằng tiền điện tử ở Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt đỉnh 1 triệu vào tháng 3 năm ngoái.

Dữ liệu của CoinGecko cho biết thêm rằng khối lượng giao dịch hàng ngày của nền tảng tiền điện tử đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ BtcTurk đã chạm mức 424,3 triệu USD vào tuần trước. Trong khi đó, một nền tảng địa phương khác của Thổ Nhĩ Kỳ là Paribu có khối lượng giao dịch là 203,5 triệu USD.

Khoảng 40 sàn giao dịch tiền điện tử đang hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Unsal nói: "Các sàn giao dịch mọc lên như nấm, trong số đó có các sàn giao dịch nước ngoài tham gia vào thị trường Thổ Nhĩ Kỳ. Khối lượng mà họ tạo ra, khoản đầu tư trực tiếp mà họ mang lại và bí quyết của họ thực sự đáng kinh ngạc".

Trong một dấu hiệu khác của những biến động không thể lường trước, tiền điện tử đã giảm mạnh. Bitcoin, tiền điện tử lớn nhất tính theo tổng giá trị thị trường, đã giảm xuống mức thấp nhất trong 16 tháng vào ngày 12/5.

Đối với một số nạn nhân của Thodex, thời kỳ đầu tư vào tiền điện tử đã kết thúc. Một nhân viên mất trắng số tiền tiết kiệm vào Thodex cho biết: "Tôi sẽ không bao giờ sử dụng tiền điện tử nữa".

Mặc dù một số người đã quay lưng với tiền điện tử, luật sư đại diện cho khách hàng Oguz Evren Kilic của Thodex vẫn tin rằng người Thổ Nhĩ Kỳ thích chấp nhận rủi ro. Mặc dù khung pháp lý chậm ra đời, ông cho rằng việc giám sát chặt chẽ hơn sẽ tiếp tục khiến tiền điện tử trở thành hàng rào hấp dẫn chống lại bất ổn kinh tế.