Sri Lanka: Khủng hoảng kinh tế đẩy các bệnh viện đến bờ vực thảm họa

Thuốc và thiết bị y tế cạn kiệt

Bên ngoài căn phòng nhỏ nơi cậu bé sống với cha mẹ, một thảm họa kinh tế đang ập đến với Sri Lanka, gây ra các cuộc biểu tình, khan hiếm thực phẩm và cúp điện. Và khiến số thuốc mà Miru cần dùng rơi vào tình trạng thiếu thốn đến mức tuyệt vọng.

Miru mắc một khối u não ác tính khiến cậu bé thường xuyên lên cơn động kinh và bất tỉnh trong nhiều phút. Thứ duy nhất giúp ích được là một loại thuốc chống co giật, nhưng với cuộc khủng hoảng tài chính của Sri Lanka, bố của Miru, anh Upul Chandana, đã phải vật lộn để tìm loại thuốc này ở bất cứ đâu.

Chandana cho biết: "Thuốc này không còn ở bệnh viện nữa. Ngay cả các hiệu thuốc gần đó cũng đã hết hàng. Bây giờ, cho dù có tiền, chúng tôi cũng không tìm được thuốc”, Chandana nói khi cậu con trai duy nhất của mình chơi trên tấm nệm mỏng phía sau.

Sri Lanka đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ, khi các khoản trả nợ nước ngoài cao và thâm hụt thương mại lớn khiến nước này không thể nhập khẩu hàng hóa cơ bản và thuốc men.

Người dân Sri Lanka đấu tranh để mua các mặt hàng thiết yếu như sữa bột và khí gas để đun nấu. Những người biểu tình đã xuống đường đòi Tổng thống Gotabaya Rajapaksa từ chức. Nhưng ông này từ chối. Sri Lanka đã đình chỉ các khoản trả nợ nước ngoài trong khi hợp tác với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về gói cứu trợ.

Hiện nay, với tình trạng thuốc và thiết bị y tế đang cạn kiệt, đất nước này đang phải đối mặt với điều được Hội Chữ thập đỏ Singapore mô tả là một “cuộc khủng hoảng nhân đạo chưa từng có”.

Các bác sĩ cho biết đã rửa và sử dụng lại thiết bị y tế - và thậm chí thực hiện phẫu thuật bằng ánh đèn từ điện thoại di động. Cho đến nay các nhà chức trách vẫn chưa xác nhận bất kỳ trường hợp tử vong nào do thiếu thuốc - nhưng các chuyên gia cảnh báo con số thiệt hại từ cuộc khủng hoảng kinh tế có thể vượt qua hơn 16.000 ca tử vong do Covid trên cả nước.

Thảm cảnh ở bệnh viện

Mỗi ngày, Wasantha Seneviratne đi từ hiệu thuốc này đến hiệu thuốc khác ở thủ đô Colombo của Sri Lanka, tuyệt vọng để tìm Topotecan, loại thuốc hóa trị mà cô con gái 7 tuổi của anh cần để duy trì sự sống.

Tại cả bệnh viện nơi con gái anh nhập viện vào ngày 7/4 và tại mỗi hiệu thuốc anh đến thăm, câu trả lời đều giống nhau: Thuốc không có sẵn ở bất kỳ đâu trên toàn quốc.

Theo một lá thư do Hiệp hội Y tế Sri Lanka (SLMA) công bố, tất cả các bệnh viện trên toàn quốc đều thiếu khả năng tiếp cận với các loại thuốc và thiết bị y tế khẩn cấp. Một số bệnh viện chính phủ đã được lệnh đình chỉ các cuộc phẫu thuật thông thường và giảm các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm do nguồn cung cấp thuốc gây mê và thuốc thử dùng cho các xét nghiệm bị hạn chế, SLMA cho biết.

Đáng nói, Chủ tịch một hiệp hội y tế cộng đồng tại Sri Lanka đã ra lệnh cho các bệnh viện tiệt trùng và tái sử dụng các ống nội khí quản được sử dụng để cung cấp oxy đến phổi cho trẻ sơ sinh vì tình trạng thiếu ống trở nên "cực kỳ nghiêm trọng”.

Một bác sĩ phẫu thuật giấu tên cho biết thuốc quan trọng được sử dụng để điều trị đột quỵ và đau tim hiện đang thiếu hụt nghiêm trọng và bệnh viện của cô buộc phải sử dụng lại ống thông.

Mặc dù hầu hết các bệnh viện đều không bị mất điện, nhưng bác sĩ này nói với CNN rằng họ đã trải qua một đợt cắt điện trong khi cô và những người khác tiến hành phẫu thuật cho một đứa trẻ bị bệnh tim.

Họ buộc phải tiếp tục hoạt động bằng cách sử dụng đèn trên điện thoại di động do các nhân viên y tế khác cầm cho đến khi máy phát điện hoạt động.

Chuyện này đã xảy ra như thế nào?

Theo các chuyên gia, cuộc khủng hoảng kinh tế của Sri Lanka gây ra bởi sự kết hợp giữa sự quản lý yếu kém của Chính phủ và bối cảnh đại dịch tác động, bao gồm cả đại dịch Covid-19 đã làm tổn thương ngành du lịch của đất nước.

Việc cắt giảm thuế và tình trạng kinh tế bất ổn đã ảnh hưởng đến doanh thu của Chính phủ, khiến các tổ chức xếp hạng phải hạ xếp hạng tín nhiệm của Sri Lanka xuống gần mức mặc định - có nghĩa là nước này mất quyền tiếp cận thị trường nước ngoài.

Sri Lanka đã giảm dự trữ ngoại hối để trả nợ Chính phủ, từ 6,9 tỷ USD năm 2018 xuống còn 2,2 tỷ USD trong năm nay, theo một cuộc họp báo của IMF.

Bộ Y tế nước này đã thừa nhận Sri Lanka đang phải đối mặt với việc thiếu một số loại thuốc và thiết bị phẫu thuật. Theo Bộ Y tế, Chính phủ đã nhận được 10 triệu USD từ Ngân hàng Thế giới để mua thuốc, mặc dù không rõ khi nào khoản tiền này đến nơi.

Theo Tiến sĩ Rukshan Bellana, chủ tịch Diễn đàn Cán bộ Y tế Chính phủ (GMOF) và là quản trị viên của một bệnh viện nhà nước ở Colombo, chính phủ không thể trả hạn mức tín dụng cho các nguồn cung cấp.

Ông nói với CNN rằng có 2.500 mặt hàng dược phẩm được liệt kê đã được chính phủ phê duyệt, và trong số đó, 60 mặt hàng đang bị thiếu hụt.

Bellana nói: “Tổng thống đã phớt lờ những lời kêu gọi hành động, vì vậy tình hình sẽ ngày càng trở nên tồi tệ hơn.

Tương lai sẽ ra sao?

Chính phủ tuyên bố họ đang giải quyết cả cuộc khủng hoảng kinh tế và y tế. Trong tuần này, Bộ Y tế cho biết họ đang đàm phán tạm thời với Tổ chức Y tế Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á để xin tiền hoặc thuốc men, đồng thời đang làm việc để quyên góp từ những người Sri Lanka ở nước ngoài.

Amarasena của Hiệp hội Dược phẩm Tiểu bang cho biết vấn đề sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi được cải thiện.

Ngay cả khi Sri Lanka nhận được sự giúp đỡ từ các tổ chức quốc tế hoặc các quốc gia khác, có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để các chuyến hàng đến nơi, và một số nhà cung cấp chỉ bắt đầu sản xuất thuốc sau khi có đơn đặt hàng.

Sri Lanka thậm chí không có Bộ trưởng Bộ Y tế vào thời điểm hiện tại trong khi một loạt các bộ trưởng trong Nội các đã từ chức vì cuộc khủng hoảng kinh tế tàn khốc.

Vào đầu tháng này, anh Seneviratne và gia đình từ tỉnh Kandy di cư đến thủ đô, hy vọng rằng họ sẽ có cơ hội cứu sống con gái nhiều hơn.

“Chúng tôi đến các bệnh viện với hy vọng có thể tìm được phương pháp điều trị tốt, nhưng khi không có thuốc, chúng tôi đành bất lực”, anh Seneviratne nói.

Đối với Seneviratne, có rất ít điều anh có thể làm để giúp con gái mình. Khủng hoảng kinh tế khiến anh không có việc làm ổn định.

Anh nói: “Có rất nhiều cha mẹ khác cũng đang rất buồn vì họ không thể tìm thấy loại thuốc này, ngay cả khi họ có đủ tiền trong tay. Chúng tôi đang ôm trong mình rất nhiều đau đớn và buồn bã. Chúng tôi không có tiền để đưa con gái ra nước ngoài chữa bệnh”.

Trở lại căn phòng nhỏ ở Colombo, cha của Miru, Chandana, cũng có nỗi sợ hãi tương tự. Gia đình rời trang trại trồng lúa của họ và chuyển đến Colombo để Miru có thể được điều trị. Khi anh mua chai thuốc cuối cùng, dược sĩ đã bán nó cho anh nói rằng đó là chai cuối cùng trong kho của họ.