Đưa Bitcoin trở thành một loại tiền hợp pháp là một bước đi khôn ngoan hay sự ngu ngốc?

14/09/2021 08:25 Hoàng Anh/ Sina

Vào ngày 7 tháng 9 theo giờ địa phương, quốc gia Trung Mỹ El Salvador đã chính thức trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin làm tiền tệ hợp pháp. Cùng ngày, một chiến dịch đã được phát động trên Twitter và Reddit, kêu gọi những người hâm mộ của Bitcoin hãy mua mỗi Bitcoin trị giá 30 USD để làm kỷ niệm.

Tổng thống 40 tuổi của El Salvador, Nayib Bukele thông báo trên Twitter rằng chính phủ đã mua 200 bitcoin đầu tiên vào thứ hai tuần trước và sẽ mua thêm. Ông là người thúc đẩy chính cho việc Bitcoin trở thành tiền tệ hợp pháp của đất nước này.

Sau đó, Bukele thông báo rằng El Salvador đã mua thêm 200 bitcoin và kho bạc của đất nước nắm giữ tổng cộng 400 bitcoin.

Nhưng trớ trêu thay, vào ngày Bitcoin chính thức trở thành tiền tệ hợp pháp của El Salvador (ngày 7 tháng 9), giá của nó đã giảm mạnh tới 19%. Đồng thời, hiện tượng giao dịch thất bại và chậm trễ đã xảy ra ở các sàn giao dịch như Coinbase.

Vào khoảng 13 giờ 30 phút theo giờ miền đông hôm thứ 7, giá Bitcoin bất ngờ lao dốc, chỉ trong vòng chưa đầy hai giờ đồng hồ, giá Bitcoin đã giảm từ mức giá khoảng 50.000 USD xuống mức thấp nhất là 42.830 USD, tức là giảm hơn 7.000 USD, và mức giảm trong ngày là 18,73%, các loại tiền điện tử khác cũng đã giảm mạnh. Vào ngày hôm trước đó, Bitcoin vừa phá vỡ mốc 52.000 đô la Mỹ, thiết lập mức cao mới trong ba tháng.

Tuy nhiên, điều này đã không giảm sự theo sát của các quốc gia khác. Vào ngày 9 tháng 9, theo giờ địa phương, Quốc hội Ukraine đã thông qua dự luật hợp pháp hóa và giám sát tiền điện tử với số phiếu lợi thế tuyệt đối là 276: 6.

Dự định giảm chi phí chuyển tiền xuyên biên giới

Vào tháng 6 năm nay, El Salvador đã thông qua một dự luật để đưa đất nước này trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới sử dụng Bitcoin làm tiền tệ hợp pháp. Chính phủ El Salvador hy vọng sẽ đạt được nhiều mục tiêu như thu hút đầu tư, đơn giản hóa các thủ tục chuyển tiền xuyên biên giới, thúc đẩy hòa nhập tài chính và tăng cường đa dạng hóa tiền tệ.

Trên thực tế, trước khi dự luật được đưa ra, quốc gia này đã cố gắng sử dụng Bitcoin.

Vào năm 2020, tổ chức phi lợi nhuận địa phương "Bitcoin Beach" đã tạo ra một nền kinh tế Bitcoin vòng tròn cho hai ngôi làng ven biển mà không có phương án ngân hàng thay thế.

Sau đó, tổ chức phi lợi nhuận này đã thu hút được sự chú ý rộng rãi khi nhận được sự đóng góp từ một nhà từ thiện ẩn danh ở địa phương (người ta nói rằng chi phí mua bitcoin là 0,05 đô la) và thành lập một nền kinh tế song song sử dụng bitcoin để giải quyết các vấn đề thực tế.

Ở El Salvador, 70% người dân không được tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng, do đó, họ hy vọng sẽ thu hút đầu tư nước ngoài bằng cách thiết lập một môi trường sinh thái sử dụng tiền mã hóa.

Sau khi Bitcoin chính thức ra mắt như một loại tiền tệ hợp pháp vào ngày 7 tháng 9, người dân địa phương muốn sử dụng Bitcoin cần tải xuống ứng dụng Ví Bitcoin Chivo do chính phủ Salvador phát hành. Cư dân địa phương có thể nhận được Bitcoin trị giá 30 đô la khi họ đăng ký. Đồng thời, các doanh nghiệp địa phương phải chấp nhận bitcoin để thanh toán, và chính phủ cũng sẽ chấp nhận bitcoin để đóng thuế.

Athena Bitcoin Global, một nhà điều hành ATM có trụ sở tại Hoa Kỳ, có kế hoạch đầu tư 1 triệu đô la Mỹ để lắp đặt mạng lưới máy rút tiền tự động (ATM) Bitcoin ở El Salvador. Những người Salvador sử dụng ứng dụng ví di động Chivo sẽ có thể quét mã QR trên màn hình lớn của máy ATM để mua và bán bitcoin để đổi lấy các tờ đô la Mỹ.

Vào tháng 8 năm nay, sau khi các luật liên quan ở El Salvador ra đời, một báo cáo nghiên cứu của Bank of America cho thấy người dân Salvador rất nhiệt tình về vai trò của Bitcoin như một loại tiền tệ hợp pháp trong việc giảm chi phí giao dịch xuyên biên giới và tăng cường thâm nhập kỹ thuật số.

Bank of America cho biết lượng kiều hối xuyên biên giới chiếm 24% GDP của El Salvador. So với các kênh chuyển tiền truyền thống, tiền mặt điện tử ngang hàng “có thể giảm chi phí giao dịch”. Người nhận có thể nhận được một tỷ lệ lớn hơn trong dòng tiền, "tăng thu nhập khả dụng của họ và giảm tỷ lệ kiều hối chảy đến các trung gian tài chính."

Lĩnh vực tài chính không lạc quan

Không giống như sự vui mừng của người dân El Salvador, cộng đồng tài chính không mấy lạc quan về quyết định này và sẽ chú ý đến “thử nghiệm Bitcoin” ở El Salvador trong những tuần tới.

Mặc dù Bitcoin được hưởng danh tiếng là "vàng số" trên thị trường toàn cầu, nhưng sự biến động dữ dội của nó đã bị chỉ trích. Một số nhà phê bình cho rằng dự luật được triển khai vội vàng này có thể khiến những người dân nghèo ở Salvador phải trả giá đắt, tăng chi phí cho các ngân hàng và công ty bảo hiểm, đồng thời gây rủi ro cho sự ổn định kinh tế.

Giá Bitcoin và tiền điện tử đã tiếp tục tăng cao trong vài tháng qua. Vào ngày 6 tháng 9, giá Bitcoin đã tăng từ mức dưới 30.000 đô la Mỹ một vài tháng trước lên mức cao khoảng 52.000 đô la Mỹ vào ngày hôm đó. Tuy nhiên, ngày hôm sau, ngay sau khi El Salvador cấp quy chế tiền tệ hợp pháp cho Bitcoin, Bitcoin bất ngờ lao dốc, chỉ trong vòng chưa đầy hai giờ đồng hồ, nó đã giảm hơn 7.000 USD. Các loại tiền điện tử khác cũng bị ảnh hưởng và giảm. Theo dữ liệu từ Lianmenhu, trong vòng 24 giờ, tổng cộng 28 tỷ quỹ đã bị xóa sổ, gần 400.000 người bị "xóa sổ" và số tiền thanh lý đơn lẻ lớn nhất đạt 43,7 triệu USD.

Nhà kinh tế địa phương Ricardo Casta?eda cho biết, "Không có nghiên cứu kỹ thuật cần thiết hoặc tranh luận công khai, luật này đã được thông qua quá nhanh. Tôi nghĩ rằng Tổng thống đã không hiểu đầy đủ ý nghĩa của luật này, điều này có thể gây ra các vấn đề kinh tế vĩ mô nghiêm trọng, biến El Salvador thành thiên đường cho các hoạt động rửa tiền ”.

Vào cuối tháng 7, Moody’s Investors Service tiếp tục hạ cấp trái phiếu vốn đã có tính đầu cơ cao của El Salvador với lý do rằng việc quốc gia này chấp nhận Bitcoin như một tiền tệ hợp pháp và việc thực hiện các biện pháp khác đã làm giảm chất lượng của việc ra quyết định. Cơ quan này cũng đề cập rằng El Salvador sẽ cần trả một khoản nợ lớn từ năm sau, và trước đó, nước này gặp khó khăn khi tham gia thị trường trái phiếu tín dụng. Đồng thời, các cuộc đàm phán để có được nguồn tài chính mới từ IMF vẫn chưa chắc chắn.

IMF đã cảnh báo không nên sử dụng các tài sản tiền điện tử có tính đầu cơ cao làm tiền tệ quốc gia, lý do chính là các mã thông báo do tư nhân phát hành tránh được sự giám sát của các chính phủ và ngân hàng trung ương chịu trách nhiệm duy trì sự ổn định kinh tế và tiền tệ.

Người nên theo dõi tiếp theo là ai

Thái độ bi quan của khu vực tài chính đã không ảnh hưởng đến hành động của một số quốc gia trong việc thúc đẩy hợp pháp hóa tiền điện tử. Vào ngày 9 tháng 9, theo giờ địa phương, Quốc hội Ukraine đã thông qua dự luật hợp pháp hóa và giám sát tiền điện tử với phần lớn ưu thế.

Có thông tin cho rằng dự luật được đưa ra vào năm 2020 và hiện sẽ được giao cho Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky quyết định có ký thành luật hay không.

Trên thực tế, tính đến thời điểm hiện tại, tiền điện tử đã nằm trong diện giám sát pháp lý xám ở Ukraine. Người dân địa phương có thể thực hiện các giao dịch tiền điện tử, nhưng các công ty và sàn giao dịch tham gia vào giao dịch tiền điện tử thường bị các cơ quan thực thi pháp luật giám sát chặt chẽ.

Truyền thông Ukraine tuyên bố rằng các nhà chức trách đã nhiều lần đột kích vào các công ty và sàn giao dịch liên quan đến tiền điện tử và tịch thu thiết bị. Chỉ vào tháng 8 năm nay, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã chặn sàn giao dịch tiền điện tử hoạt động ở thủ đô Kiev, cho rằng nó tạo điều kiện cho hoạt động rửa tiền.

Luật mới cung cấp biện pháp bảo vệ chống gian lận cho những người sở hữu tiền điện tử. Nếu dự luật được chính thức ký, các quy định về tài sản ảo, ví kỹ thuật số và khóa mã hóa sẽ được đưa vào luật của Ukraine. Theo tin tức của "báo Kyiv Post", đến năm 2022, Ukraine sẽ mở cửa thị trường tiền điện tử cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Khi mức độ phổ biến của tiền điện tử tiếp tục duy trì ở mức cao, nhiều quốc gia đã thường xuyên thực hiện các động thái xây dựng luật và quy định liên quan đến nó: Tháng trước, Hoa Kỳ đã đề xuất các quy tắc về "nhà môi giới" tiền điện tử trong dự luật cơ sở hạ tầng nghìn tỷ đô la của mình; hai tuần trước, Cuba đã thông qua luật điều chỉnh tiền điện tử ... và thị trường vẫn đang suy đoán, ai sẽ là người theo dõi tiếp theo.

Một số phương tiện truyền thông ước tính rằng Panama có thể là quốc gia tiếp theo điều chỉnh thị trường tiền điện tử. Nước này hiện đang soạn thảo luật về tiền điện tử.