Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong năm 2019, toàn quốc có 77.096 doanh nghiệp (DN) dân doanh chấm dứt hoạt động. Theo đó, số lượng DN không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký là gần 50.000 DN, chiếm tỷ trọng 64,61%.

Các DN này thường có hành vi vi phạm là không khai thuế, không quyết toán thuế, không quyết toán hóa đơn, còn nợ thuế. Sau khi cơ quan Thuế ban hành thông báo DN không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký, các DN này lại làm thủ tục thay đổi thông tin đăng ký DN tại cơ quan đăng ký kinh doanh (ĐKKD), đăng ký tạm ngừng hoạt động, hoặc cá nhân là đại diện pháp luật của DN này tiếp tục thành lập DN mới.

Tình trạng các doanh nghiệp lập ra để thực hiện mục đích buôn lậu, hay mua bán hoá đơn diễn ra nhiều năm nay. Còn nhớ Hải quan TP Hồ Chí Minh từng phát hiện ra vụ việc, có vận đơn hàng trị giá trên 2,3 tỷ đồng nhưng đến hai doanh nghiệp mở 2 tờ khai hải quan khác nhau. Đáng chú ý, khi cơ quan Hải quan kiểm tra thực tế lô hàng này đã gửi giấy mời cho cả hai công ty đến chứng kiến việc kiểm tra, nhưng đại diện cả hai công ty đều không đến. Liên lạc qua điện thoại, cơ quan Hải quan cũng không thể kết nối được với người đại diện pháp luật của hai công ty này.

Do vậy theo quan điểm của Bộ Tài chính gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham gia ý kiến vào Dự thảo Nghị định về đăng ký doanh nghiệp tư bổ sung cơ chế để có chế tài xử lý.

Trong đó, bổ sung quy định khi tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đăng ký DN, thay đổi thông tin, tạm ngừng kinh doanh của DN thì “cơ quan ĐKKD căn cứ thông tin về tình trạng pháp lý của DN là không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký yêu cầu DN báo cáo và xử lý theo quy định của Luật Doanh nghiệp”.

Bộ Tài chính đề nghị bổ sung trường hợp DN đã bị cơ quan Thuế phát hành thông báo về việc người nộp thuế không kinh doanh tại địa điểm đã đăng ký sẽ không được thực hiện đăng ký, thông báo thay đổi nội dung đăng ký DN.

Theo đó, cơ quan ĐKKD phải yêu cầu DN khắc phục vi phạm nếu cá nhân là người đại diện pháp luật của DN cũng đồng thời là người đại diện có tình trạng pháp lý “Không còn kinh doanh tại địa chỉ đã đăng ký”.

Cưỡng chế thu hồi nợ

Ngoài các vấn đề buôn lậu, thực hiện các hoạt động pháp luật không cho phép, Bộ Tài chính cũng muốn sự phối hợp giữa cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế nhằm hạn chế trình trạng doanh nghiệp “ma” trốn thuế.

Bộ Tài chính cho hay, trong thời gian qua nhiều thông tin thay đổi do cơ quan đăng ký doanh nghiệp chuyển sang cơ quan thuế bị lỗi không nhận được vào hệ thống thuế và gửi lại cho cơ quan đăng ký kinh doanh nhưng cơ quan đăng ký kinh doanh không xử lý vì đã hoàn thành việc cập nhật thông tin thay đổi tại cơ quan đăng ký kinh doanh, dẫn đến thông tin chênh lệch giữa 2 bên.

Bộ Tài chính đề nghị sửa đổi quy định tại Khoản 2 theo hướng: Phòng Đăng ký kinh doanh sau khi kiểm tra hồ sơ hợp lệ sẽ gửi giao dịch thay đổi thông tin cho cơ quan thuế để kiểm tra các nội dung thay đổi thông tin đăng ký thuế của doanh nghiệp. Phòng Đăng ký kinh doanh ghi nhận thông tin thay đổi nếu nhận kết quả kiểm tra của cơ quan thuế là thông tin không hợp lệ.

Nếu cơ quan thuế xác nhận đã hoàn thành việc chuyển nghĩa vụ thuế thì cơ quan ĐKKD cho phép công ty mới thành lập và chấm dứt hoạt động công ty cũ.

Theo Bộ Tài chính, quy định này nhằm khắc phục tình trạng công ty cũ không thực hiện thủ tục quyết toán thuế để chuyển nghĩa vụ thuế cho công ty mới nhưng đã được cơ quan ĐKKD đăng ký thành lập công ty mới và chấm dứt hoạt động công ty cũ.