Chiến tranh, cấm vận và tác động đến nền kinh tế Liên bang Nga hiện nay

Dưới đây là tổng quan về các khía cạnh nổi bật của nền kinh tế Nga, đặc biệt trong bối cảnh hiện tại:

Tổng quan về kinh tế Nga

Tăng trưởng và vị thế: Bất chấp các lệnh trừng phạt từ phương Tây, kinh tế Nga vẫn duy trì được đà tăng trưởng và nằm trong top 4 nền kinh tế lớn nhất thế giới xét theo sức mua tương đương (PPP).

GDP của Nga năm 2024 tăng 4,1%, vượt xa mức trung bình của các nước phát triển, đạt tổng GDP gần 200.000 tỷ rúp, gần gấp đôi so với năm 2020.

Cấu trúc kinh tế: Nga là một nền kinh tế thị trường đang phát triển, đứng thứ 11 trên thế giới về GDP danh nghĩa và thứ 6 về sức mua tương đương năm 2020.

Nền kinh tế này phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt, nhưng cũng có các ngành công nghiệp quan trọng khác như khai thác mỏ, chế biến kim loại, và sản xuất quốc phòng.

Ảnh hưởng từ xung đột với Ukraine: Xung đột với Ukraine và các lệnh trừng phạt đã buộc Nga phải tái cấu trúc nền kinh tế, tập trung vào các nỗ lực chiến tranh và tăng cường hợp tác với các đối tác không thuộc phương Tây

Các yếu tố tác động chính

Chuyển đổi thị trường lao động:

Tổng thống Putin nhấn mạnh việc chuyển đổi cơ cấu việc làm để xây dựng nền kinh tế lương cao, dựa trên năng suất lao động thay vì tình trạng thiếu hụt lao động.

 Tỷ lệ thất nghiệp ở Nga đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 3,1%, nhưng vẫn còn áp lực thiếu hụt lao động, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao.

Môi trường đầu tư:

Cải thiện môi trường đầu tư là yếu tố cốt lõi để củng cố nền kinh tế, bao gồm giảm chi phí kinh doanh và đơn giản hóa quy trình cấp phép.

Moscow hiện dẫn đầu về chỉ số môi trường đầu tư, và Nga đặt mục tiêu lọt vào top 20 quốc gia có môi trường kinh doanh tốt nhất thế giới vào năm 2030

Phát triển công nghệ:

Nga đặt mục tiêu tăng tổng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) lên ít nhất 2% GDP vào năm 2030, với sự tham gia chủ đạo của khu vực tư nhân.

Thương mại quốc tế:

Đa dạng hóa xuất khẩu phi dầu khí và tái cấu trúc nhập khẩu để ưu tiên các sản phẩm công nghệ cao là trọng tâm.

Mở rộng quan hệ với các đối tác BRICS, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ. Hiện đại hóa tổ hợp công nghiệp quốc phòng (DIC): DIC cần trở nên tiên tiến hơn về công nghệ, linh hoạt và hiệu quả hơn về kinh tế, với sự tích hợp chặt chẽ giữa DIC và các lĩnh vực dân sự…

Chuyển đổi DIC sang sản xuất các sản phẩm dân sự cạnh tranh để tăng hiệu quả kinh tế và giảm phụ thuộc vào ngân sách quốc phòng.

Thách thức và khó khăn

Lạm phát cao: Lạm phát vẫn là một thách thức lớn, với nguy cơ rơi vào tình trạng lạm phát đình trệ (stagflation). Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) đã phải tăng lãi suất cơ bản lên mức cao kỷ lục để hạ nhiệt lạm phát.

Tăng trưởng kinh tế chậm lại: Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng kinh tế của Nga sẽ chậm lại trong năm 2025, với nhiều doanh nghiệp thu hẹp hoặc dừng kế hoạch mở rộng kinh doanh.

Rủi ro từ giá dầu và khí đốt: Nguồn thu từ xuất khẩu dầu và khí đốt chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách, nhưng giá dầu thế giới có thể giảm, ảnh hưởng đến thu ngân sách của Nga.

Thiếu hụt lao động: Tình trạng thiếu lao động trầm trọng do nhiều người phải tham gia quân đội hoặc di cư, gây ảnh hưởng đến nhiều ngành kinh tế.

Giải pháp và định hướng

Để đối phó với các thách thức, Nga đang tập trung vào các giải pháp sau:

Tăng cường tự chủ kinh tế: Ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp trong nước và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

Đa dạng hóa thị trường: Mở rộng quan hệ thương mại và kinh tế với các nước ngoài phương Tây, đặc biệt là các nước BRICS.

Đầu tư vào công nghệ: Thúc đẩy phát triển các công nghệ mới và nền tảng kỹ thuật số để tăng năng suất và khả năng cạnh tranh.

Cải thiện môi trường kinh doanh: Tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp, giảm chi phí và thủ tục hành chính .

Thông tin then chốt:

Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, nền kinh tế Nga vẫn cho thấy khả năng phục hồi và thích ứng.

Tuy nhiên, sự thành công của các chiến lược này sẽ phụ thuộc vào khả năng phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và các viện nghiên cứu để biến tầm nhìn thành hiện thực.

Tóm lại, kinh tế Nga hiện nay đang ở một giai toạn phức tạp, vừa phải đối mặt với các thách hức ngắn hạn do xung đột và trừng phạt, vừa phải thực hiện các cải cách để đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Thắng Cảnh