Doanh nghiệp than bị ép

Theo nội dung sửa đổi quy định về nghĩa vụ tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 3 quý theo quy định tại Nghị định 126, tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạm nộp của 3 quý đầu năm tính thuế không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm.

Trường hợp người nộp thuế nộp thiếu so với số thuế phải tạm nộp 3 quý đầu năm thì phải nộp tiền chậm nộp tính trên số thuế nộp thiếu kể từ ngày tiếp sau ngày cuối cùng của thời hạn tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quý 3 đến ngày nộp số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước. Quy định này còn nhiều ý kiến băn khoăn, mặc dù nội dung này áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2021.

Theo Hiệp hội Kinh doanh bất động sản thành phố Hồ Chí Minh, quy định buộc doanh nghiệp không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm rất bất cập đối với các doanh nghiệp bất động sản và các doanh nghiệp kinh doanh thương mại, dịch vụ, thường có doanh thu phát sinh đột biến trong quý 4 của năm, mà không thể tiên lượng trước trong kế hoạch doanh thu và lợi nhuận cả năm. Bởi lẽ, chỉ cần phát sinh một vài thương vụ ngoài kế hoạch, thì doanh nghiệp có thể vi phạm quy định trên đây do doanh thu và lợi nhuận tăng đột biến.

Hiệp hội này cho rằng, cần có phân biệt trường hợp cố ý khai thấp doanh thu và lợi nhuận để chiếm dụng tiền thuế hoặc trường hợp không cố ý khai thấp doanh thu và lợi nhuận đối với các khoản doanh thu, lợi nhuận đột xuất. Theo đó, không xử phạt đối với trường hợp doanh nghiệp đã nộp báo cáo kế hoạch doanh thu và lợi nhuận quý 4, kèm theo danh mục các dự án, hoặc hoạt động kinh doanh, mà có phát sinh doanh thu và lợi nhuận ngoài kế hoạch đã kê khai đăng ký với ngành thuế.

Cần phải chủ động

Từ năm 2014 trở về trước, doanh nghiệp phải thực hiện kê khai, tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp hàng quý và thực hiện quyết toán theo năm. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính thuế, đơn giản cho doanh nghiệp trong kê khai, Thông tư 151/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn Nghị định 91 của Chính phủ quy định: Doanh nghiệp không phải kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp hàng quý nữa, mà chỉ tạm nộp theo quý, cuối năm mới quyết toán.

 Cụ thể, căn cứ kết quả sản xuất, kinh doanh, người nộp thuế thực hiện tạm nộp số thuế thu nhập doanh nghiệp của quý chậm nhất vào ngày thứ 30 của quý tiếp theo quý phát sinh nghĩa vụ thuế; doanh nghiệp không phải nộp tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp tạm tính hàng quý.

Theo khẳng định của bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế, quy định này sẽ khắc phục được tình trạng doanh nghiệp dồn nộp vào các tháng cuối năm, thậm chí sang đầu năm sau để giúp cân đối ngân sách nhà nước, tuy nhiên, khi khắc phục được tình trạng này thì có thể phát sinh một số bất cập khác.

Thực tế cho thấy, tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, lỗ lãi, số thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh không phải quý nào cũng như nhau, theo cách lấy 12 tháng chia 4 quý. Do lĩnh vực hoạt động kinh doanh khác nhau, sản phẩm hàng hóa, dịch vụ kinh doanh theo thời vụ... có doanh nghiệp có thể quý II, quý III thuận lợi, doanh thu cao thì phát sinh số thuế phải nộp cao, có doanh nghiệp lại phát sinh số thuế phải nộp cao vào quý I, hoặc quý IV tùy theo tính chất kinh doanh, đặc điểm ngành hàng, sản phẩm kinh doanh của từng loại hình doanh nghiệp.

Theo đó có thể xảy ra trường hợp nếu quý IV doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thuận lợi có thể dẫn đến số thuế phải nộp trên 25%. Trong trường hợp này, doanh nghiệp phải nộp tiền chậm nộp trên số thuế nộp thiếu theo mức 75% là chưa hợp lý. Bên cạnh đó doanh nghiệp không còn kê khai, chỉ tạm nộp thì rất khó để đạt mức nộp đủ 100% số thuế phải nộp theo quyết toán thuế năm.

Bà Cúc đưa ra lời khuyên, các doanh nghiệp cần chủ động tính toán số thuế thu nhập doanh nghiệp hàng quý thực tế phát sinh. Đối với những doanh nghiệp phải lập báo cáo tài chính quý theo quy định của pháp luật, như doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán và các trường hợp khác theo quy định... thì doanh nghiệp căn cứ vào báo cáo tài chính quý và pháp luật về thuế để xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp hàng quý.

Đối với những doanh nghiệp không phải lập báo cáo tài chính quý thì căn cứ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp của năm trước và dự kiến kết quả sản xuất kinh doanh trong năm của doanh nghiệp để xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp từng quý theo quy định.

T.Hằng